LoRaWAN w Europie

LoRaWAN jest radiowym protokołem komunikacyjnym dalekiego zasięgu pozwalającym urządzeniom – przy niskim poborze energii – na przesyłanie danych. Jest to technologia pozwalający na dynamiczny rozwój internetu rzeczy, ponieważ pozwala na pracę wielu urządzeń przez lata. Dzięki temu spadają koszty utrzymania, a jednocześnie rosną możliwości montażu odbiorników. 

Technologia LoRaWAN jest idealna dla mniejszych miejscowości, ze względu na łatwość pokrycia zasięgiem i korzyści z tego wynikające. W Polsce technologię LoRaWAN rozwija Grupa MiŚOT. Jak prezentuje się to w innych krajach na Starym Kontynencie?

Holandia – LoRaWAN pokrywa niemal cały kraj

Holandia jest jednym z pierwszych krajów, które wdrożyły sieć LoRaWAN na skalę krajową. Operator telekomunikacyjny KPN uruchomił taką sieć już w 2016 roku, co pozwoliło na szerokie zastosowanie tej technologii w różnych sektorach gospodarki. Sieć LoRaWAN pokrywa niemal cały kraj, zapewniając łączność nawet w trudno dostępnych miejscach. Holandia jest także jednym z liderów w społeczności The Things Network (TTN), która promuje otwarte sieci LoRaWAN. TTN posiada wiele bramek rozmieszczonych w całym kraju, co umożliwia darmowe korzystanie z sieci przez społeczność i małe firmy.

Funkcjonalność LoRaWAN w Holandii obejmuje szereg newralgicznych sektorów. LoRaWAN jest wykorzystywane w ramach smart cities do monitorowania jakości powietrza, zarządzania oświetleniem ulicznym, kontrolowania ruchu i gospodarki odpadami. W rolnictwie służy do monitorowania warunków glebowych, nawadniania, monitorowania zwierząt i optymalizacji produkcji rolnej, a w przemyśle i logistyce do śledzenia ładunków, zarządzania zasobami i kontroli stanu maszyn. Systemy zarządzania zasobami wodnymi również korzystają z tego rozwiązania. LoRaWAN znajduje zastosowanie w śledzeniu parametrów środowiska, takich jak monitorowanie warunków meteorologicznych, czy jakości wody.

Holendrska administracja rządowa jest aktywna w promowaniu technologii IoT i LoRaWAN. Przykładem może być Amsterdam Smart City, gdzie użyto nowoczesnej technologii do wdrożenia różnych rozwiązań miejskich. W Rotterdamie wdrażane są projekty z zakresu inteligentnej logistyki i zarządzania portami morskimi.

Holandia jest więc przykładem kraju, który skutecznie wdrożył i wykorzystuje technologię LoRaWAN na szeroką skalę, co przyczynia się do rozwoju rozwiązań typu smart.

Czechy – nowoczesna infrastruktura i gospodarka

W Czechach sieć LoRaWAN jest dobrze rozwinięta, a liczne projekty wykorzystują tę technologię w gospodarce. Kraj ma porządną infrastrukturę i wspiera rozwój technologii LoRa. Jednym z głównych operatorów telekomunikacyjnych w Czechach jest České Radiokomunikace (CRA), który wdrożył tę sieć w całym kraju.

Zastosowania sieci LoRaWAN w Czechach obejmują wiele sektorów. W przemyśle i logistyce LoRaWAN jest wykorzystywane do śledzenia zasobów, monitorowania stanu maszyn, zarządzania magazynami oraz zarządzania sieciami wodociągowymi.

Miasto Plzeň aktywnie wdraża technologie LoRaWAN do zarządzania miastem, w tym monitorowania środowiska i zarządzania energią. W Pradze również prowadzi różne projekty pilotażowe z wykorzystaniem LoRaWAN, koncentrując się na inteligentnych rozwiązaniach miejskich.

The Things Network ma w Czechach aktywną społeczność. Dzięki operatorom takim jak CRA, sieć LoRaWAN obejmuje duże części kraju, zarówno miejskie, jak i wiejskie.

Wsparcie ze strony rządu i lokalnych władz dla projektów wykorzystujących technologię LoRaWAN oraz współpraca międzynarodowa z innymi krajami europejskimi w ramach różnych inicjatyw przyczynia się do dalszego rozwoju technologii w Czechach.

Bierzmy przykład (i technologię)

U naszego południowego sąsiada działa też spółka MastertIT , która zajmuje się produkcją urządzeń LoRaWAN oraz rozwija platformę Sencito.

– Nasza firma zajmuje się technologiami smart city już od 2016 roku – opowiada Stanislav Oplach, członek zarządu Sencito. – Z czasem zaczęli się z nami kontaktować także włodarze małych gmin, którymi dotąd nikt się nie interesował. Zdecydowaliśmy się na stworzenie systemu przeznaczonego właśnie dla nich. Technologia LoRaWAN jest bardzo dobra dla małych miejscowości z uwagi na łatwość pokrycia ich zasięgiem niewielką liczbą urządzeń.

To właśnie rozwiązania Sencito wykorzystywane są w Polsce przez Grupę MiŚOT. Operatorzy telekomunikacyjni zainteresowani udziałem w projekcie budowy sieci LoRaWAN w swoich powiatach mogą pisać na adres: [email protected]

Zawiłe losy roweru miejskiego w Łodzi

Łódzki Rower Publiczny to system samoobsługowych wypożyczalni rowerów publicznego roweru miejskiego. Funkcjonuje przez dziewięć miesięcy w roku – od marca do listopada. Początek tej inicjatywy związany był ze zgłoszeniem projektu do Budżetu Obywatelskiego i wielkiego sukcesu w głosowaniu. Start systemu odbył się z wielką pompą, ale… 

W dobie rosnących korków, w których codziennie tracimy cenny czas, rozwiązaniem jest rower. Nie każdy chce kupować własny. Rozwiązaniem są rowery publiczne, które można wypożyczać w celu przejazdu i odstawiać blisko punktu dojazdu. Wiele polskich miast wprowadziło takie rozwiązania. W 2016 roku wydawało się, że Łódź  dołączy do nich na stałe. 

Operatorem pierwszego systemu rowerów miejskich w Łodzi była firma Nextbike. Odnotowała ona 1,7 mln wypożyczeń w ciągu roku. W sumie w latach 2016-2019 rowery wypożyczono 6 mln razy. Działanie systemu zaburzyła pandemia. Wtedy to zamiast premiować transport rowerowy, jako alternatywny dla autobusów i tramwajów, w których ograniczano liczbę osób, z pomysłu się wycofano.

Dopiero w 2021 r. rower powrócił za sprawą firmy Homeport. Zaoferowała ona system oparty na 150 stacjach w całym mieście. Nie powtórzył on sukcesu odnotowanego przez Nextbike głównie z uwagi na ciągłe awarie, zły stan pojazdów i trudności z wypożyczeniem (dostępnością) rowerów. Po licznych skargach użytkowników magistrat zdecydował się na zerwanie umowy z operatorem przed terminem jej wygaśnięcia. Jednocześnie Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi ogłosił przetarg na uruchomienie i obsługę nowego systemu Łódzkiego Roweru Publicznego.

2 kwietnia 2024 r. udało się uruchomić po raz kolejny rower w Łodzi. W przetargu wzięła udział tylko jedna firma – znana z wcześniejszego sukcesu w Łodzi – Nextbike. W ofercie jest 1200 rowerów rozmieszczonych w 1200 stacjach. Pojazdy stanowią sprzęt czwartej generacji, z wbudowanym elektrozamkiem powodującym blokadę. Oznacza to, że podobnie jak np. w Lublinie, nie ma konieczności używania stacji dokującej. Pojazd można po prostu zostawić w wyznaczonym miejscu po wcześniejszym zablokowaniu.

Warszawa i otwarte dane

Z punktu widzenia telekomunikacji i inteligentnych technologii bardzo interesujące są warszawskie inicjatywy w zakresie otwartych danych, danych z urządzeń IoT i dane przestrzenne. Platforma otwartych danych uruchomiona została tu jeszcze w 2015. Dostarcza ogromnych ilości danych statycznych z czujników rozlokowanych w przestrzeni miasta. 

 

Chodzi na przykład o dane pogodowe, dotyczące jakości powietrza (ponad 160 czujników), aktualne lokalizacje autobusów i tramwajów oraz związaną z tym aktualizację rozkładów jazdy. Dedykowane API dostępne pod adresem api.um.warszawa.pl udostępnia dane zewnętrznym aplikacjom takim jak Jak dojadę. System codziennie obsługuje ok. 1,5 mln automatycznych zapytań o dane od aplikacji innych podmiotów. Platforma jest także referencyjnym źródłem danych dla miejskich systemów i aplikacji, co pozwala realizować ideę reużywalności danych i ograniczania silosowości baz danych. 

 

Platforma IoT (iot.warszawa.pl) to zaś interaktywna mapa integrująca dane online pochodzące z urządzeń i czujników umieszczonych w przestrzeni miasta. W tym przypadku ponownie są to czujniki jakości powietrza, hałasu, warunków pogodowych i rozkłady jazdy online, ale też stacje Veturilo i miejskie parkingi. Ta aplikacja webowa jest prezentacyjną warstwą danych z miejskich urządzeń IoT. Wszystkie dane prezentowane w niej na podkładzie mapowym, dostępne są na platformie otwartych danych api.um.warszawa.pl, w formatach gotowych do przetwarzania maszynowego. 

 

Serwis mapowy Warszawy (testmapa.um.warszawa.pl) to także portal oferujący możliwość przeglądania danych w oparciu o mapę miasta. Zawiera dziesiątki różnorodnych zbiorów danych, z których użytkownicy portalu mogą korzystać wprost, a także tworzyć z ich użyciem własne kompozycje mapowe, zestawiając potrzebne dane na jednym widoku. Serwis zapewnia także możliwość skorzystania z miejskiego zasobu danych przestrzennych udostępnianych za pomocą standardowych usług WMS i WFS. 

 

Warto tu podkreślić, że zgodnie z ustawą o otwartych danych, każdy podmiot publiczny może udostępniać lub przekazać w celu ponownego wykorzystywania kod źródłowy lub inne elementy programu komputerowego opracowanego w ramach realizacji zadań publicznych. 

 

Warszawa jest w Polsce liderem takiego postępowania. W 2023 roku opublikowała w 

internecie, w publicznie dostępnym repozytorium GitHub kody źródłowe dwóch miejskich aplikacji partycypacyjnych: aplikacji do budżetu obywatelskiego oraz warszawskiej platformy konsultacji społecznych. 

 

Dzięki publikacji kodu, inne miasta mogą szybciej i taniej wdrażać podobne rozwiązania. Korzystając z gotowego kodu źródłowego, mogą go także we własnym zakresie modyfikować i dostosowywać do potrzeb lokalnych. 

 

Autonomiczne pojazdy można oszukać

Powszechność samochodów autonomicznych to nadal odległa przyszłość, choć już teraz pojawiają się na ulicach miast, także w Polsce. Testowane są na różne sposoby, wyposażane w nowoczesne rozwiązania kosztujące miliony dolarów. Jak się jednak okazuje, nadal można je oszukać w prosty sposób.

Samochody autonomiczne, które znamy z filmów sci-fi, wydają się coraz bliższe rzeczywistości. Trwają testy, które pozwoliłyby na ich swobodne poruszanie się po ulicach.

– Pełna autonomia w każdych warunkach to nadal kwestia wielu lat, jeśli nie dekad. Tymczasem firmy potrzebują pomysłu na biznes, który już działa. Aby to osiągnąć, trzeba zająć się prostszym problemem – twierdzi Kasper Sage, szef BMW iVentures.

Dlatego też Bosch w ciągu trzech lat zamierza zwolnić 1200 osób zajmujących się elektroniką oraz oprogramowaniem dla pojazdów autonomicznych. Od tego typu rozwiązań odchodzą też brytyjski Oxbotica i Aurrigo International, szwedzki Einride oraz amerykański Outrider.

Z drugiej strony, dla wielu wizja autonomicznych samochodów, które pozwolą dotrzeć bez udziału człowieka bezpiecznie do celu, jest interesująca. Rozwijane są systemy wsparcia kierowcy, które przejmą pełnię kontroli nad pojazdem, często jednak nadal wymagają one zdalnej kontroli człowieka. Systemy bowiem zawodzą i łatwo wprowadzić je w błąd. Ostatnio okazało się, że wystarczy do tego odpowiednia koszulka.

System nieidealny 

Pojazdy autonomiczne wymagają wyposażenia w systemy rozpoznające sytuację na drodze. Ta bywa jednak nieprzewidywalna, co mnoży problemy. Autonomiczne pojazdy wyposażone są więc w szereg kamer, radarów i czujników, a wszystkie zbierane przez nie dane przetwarzane są w systemie. Ten zaś ma określoną liczbę wariacji, do których może się odnosić. Każda kolejna zmienna na drodze może wywołać nietypowe „zachowanie” samochodu.

Zmieniona organizacja ruchu, na która człowiek jest w stanie zareagować niemalże natychmiast, dla pojazdu autonomicznego może oznaczać brak możliwości przemieszczania, zaparkowane na środku ulicy inne auto może zostać uznane za korek, znanym jest także mem sugerujący, że aby zatrzymać samochód autonomiczny wystarczy wokół niego narysować (lub wysypać solą) ciągłą linię. Niby żart. 

Na inny sposób sprawdzający rzeczywiste sposoby zatrzymania takiego pojazdu wpadł pewien Amerykanin, który postanowił wykorzystać koszulkę z nadrukiem znaku STOP. Mężczyzna ubrany w taką koszulkę zatrzymuje się przy krawędzi drogi. To wystarczy, by autonomiczny samochód zinterpretował to jako rzeczywisty znak nakazujący mu zatrzymanie i stanął. W ten sposób zachował się autonomiczny Jaguar I-Pace należący do Waymo. Nie zawsze jednak zatrzymuje się od razu. Firma Waymo nie skomentowała tej sytuacji. Najprawdopodobniej wynika to jednak z dużej wrażliwości systemu, który rozpoznaje nie tylko stojące przy jezdni znaki, ale również reaguje w przypadku drogowców sterujących ruchem trzymających w ręce tabliczki z napisem STOP. W ten sam sposób interpretuje też napis umieszczony na koszulce sprytnego Amerykanina.

Pokazuje to tylko, że pojazdom autonomicznym daleko jest do doskonałości i póki co nie są w stanie zastąpić człowieka, który chociaż za kierownicą miewa nieprzewidywalne czasem zachowania, to przynajmniej jest w stanie realnie oceniać sytuację na drodze.

Smart home coraz bardziej popularny

Świat inteligentnych urządzeń domowych bogaty jest w zaawansowane rozwiązania, które wykraczają poza oczywiste funkcje, zapewniając użytkownikom jeszcze większą wygodę, efektywność i bezpieczeństwo. Jak kształtuje się krajobraz smart home w 2024 roku? 

Inteligentne sprzęty na dobre wkroczyły do polskich domów.Dostępnych urządzeń jest znaczna liczba, a Polacy pokochali urządzać mieszkania z myślą o integracji z IoT oraz sztuczną inteligencją. 

Jedną z najciekawszych nowości jest integracja sztucznej inteligencji z urządzeniami smart. Dzięki zaawansowanym algorytmom uczenia maszynowego, systemy smart home uczą się preferencji użytkowników i dostosowują się do ich nawyków. Na przykład, inteligentne systemy oświetleniowe mogą analizować zachowania mieszkańców i automatycznie dostosowywać intensywność światła oraz kolor, zapewniając optymalną atmosferę w pomieszczeniu w danym momencie. To jednak tylko powierzchowne potraktowanie tego zagadnienia, bo smart home to o wiele więcej.

Intrygującą innowacją są urządzenia typu smart, które wykorzystują technologię biometryczną do identyfikacji użytkowników. Zamki drzwiowe mogą wykorzystywać rozpoznawanie twarzy lub skanowanie odcisków palców, co eliminuje konieczność noszenia kluczy lub pamiętania kodów PIN. Dodatkowo, te same urządzenia mogą dostosowywać ustawienia domowe, takie jak temperatura czy oświetlenie, do preferencji konkretnych osób w domu.

Ta sprawa po części wiąże się też ze sprzętami, które integrują się ze zdrowotnymi systemami monitorowania. Na przykład, inteligentne łazienki mogą być wyposażone w urządzenia do pomiaru parametrów zdrowotnych, takich jak ciśnienie krwi czy poziom glukozy we krwi. Dane te mogą być automatycznie przesyłane do aplikacji mobilnej, gdzie użytkownicy mogą śledzić swoje zdrowie i otrzymywać zalecenia dotyczące zdrowego stylu życia.

Zastosowanie technologii biometrycznej w urządzeniach typu smart może budzić pewne obawy związane z prywatnością i bezpieczeństwem danych osobowych. Istnieje ryzyko, że wrażliwe informacje biometryczne, takie jak dane o twarzy czy odciski palców, mogą zostać przechwycone lub wykorzystane przez osoby niepowołane. Ponadto, istnieje także ryzyko fałszowania danych, co może prowadzić do nieautoryzowanego dostępu do domu lub personalnych ustawień. W związku z tym, ważne jest, aby producenci i użytkownicy urządzeń smart stosowali odpowiednie środki bezpieczeństwa, takie jak szyfrowanie danych i autoryzacja dwuskładnikowa, aby zapewnić ochronę prywatności i bezpieczeństwa użytkowników.

Warto zwrócić uwagę na rozwój technologii łączności bezprzewodowej, takiej jak LoRaWAN, co umożliwia jeszcze większą integrację urządzeń smart w domu. Szybsze połączenia pozwalają na płynniejszą wymianę danych między urządzeniami. To sprawia, że systemy smart home działają jeszcze sprawniej i efektywniej.

Rok 2024 przynosi zaawansowane innowacje w dziedzinie inteligentnego zarządzania domem, które wykorzystują sztuczną inteligencję, biometrię, monitorowanie zdrowia i szybsze połączenia bezprzewodowe. Te nowoczesne rozwiązania nie tylko zapewniają wygodę, ale także poprawiają jakość życia użytkowników, zapewniając spersonalizowane doświadczenia i zwiększając efektywność zarządzania domem. Ważne, aby wdrażając powyższe uprawnienia, nie zapomnieć o zdrowym rozsądku.

Lubelski Rower Miejski

W dobie wciąż rosnących korków, w których wiele osób traci cenny czas, rozwiązaniem jest rower. Nie każdy chce kupować własny. wiele osób ma też problem z jego przechowywaniem. Rozwiązaniem są rowery publiczne, które można wypożyczać w celu przejazdu i odstawiać blisko punktu dojazdu. Kolejne miasta wprowadzają takie rozwiązania.

Lubelski Rower Miejski

MPK Lublin obsługuje system roweru miejskiego czwartej generacji. We wszystkich rowerach znajdują się komputery pokładowe typu Smart-Lock. Umożliwia to zwrot pojazdów na stacjach i w strefach zwrotu. Do dyspozycji jest 100 rowerów umieszczonych w 10 najpopularniejszych miejscach.

– Lubelski Rower Miejski to stały element infrastruktury miasta, z którego chętnie korzystają zarówno mieszkańcy, jak i turyści. Mamy świadomość, że to jedna z ważniejszych form mikromobilności, stanowiąca alternatywę dla indywidualnych podróży samochodem – mówi Artur Szymczyk, Zastępca Prezydent Miasta Lublin ds. Inwestycji i Rozwoju.

Dla mieszkańców 

Lubelski Rower Miejski jest zintegrowany z Kartą Miejską Lubika. Mieszkańcy mogą dzięki temu korzystać z systemu na preferencyjnych warunkach. Ale również przyjezdni mogą jeździć rowerami miejskimi, gdyż system wychodzi im naprzeciw. Zaprojektowany jest tak, by rejestracja, wypożyczenie i zwrot były możliwie najprostsze, co ma ułatwić przemieszczanie się nimi po mieście. Przekłada się to na duże zainteresowanie ofertą.

–  W minionym sezonie odnotowaliśmy duże zainteresowanie korzystaniem z tej formy podróży po mieście. Wpływ na to miało z pewnością zintegrowanie oferty z komunikacją miejską, co wyróżnia Lublin spośród polskich miast. Jesteśmy gotowi do kolejnego sezonu – zapewnia Artur Szymczyk.

Pierścionek monitorujący stan zdrowia

Wśród nowinek technologicznych pojawiających się na rynku nasze zainteresowanie wzbudził pierścionek monitorujący stan zdrowia. 

Ostatnie lata to czas, w którym na pojawiły się coraz to nowe smart zegarki i opaski fitness, a także rozwiązania dla inteligentnych domów. Sporo nowości wykorzystuje sztuczną inteligencję czy korzysta z internetu rzeczy. 

Inteligentny pierścień

Pierścień posiadający funkcję monitorowania stanu zdrowia, został wyprodukowany przez firmę Samsung. To pierwszy tego typu produkt firmy. Galaxy Ring mierzy tętno oraz monitoruje sen. Podane też ogólny stan zdrowia użytkownika i jego gotowość do podejmowania aktywności.

W trakcie prezentacji pierścienia Hon Pak, szef zespołu zdrowia cyfrowego w Samsung Electronics, przekonywał, że urządzenie wyposażone jest w szereg czujników, które podają szczegółowe dane o tętnie, częstotliwości oddechu, ilości ruchów podczas snu oraz czasie, jaki zajmuje osobie zasypianie po położeniu się do łóżka. Na podstawie zebranych danych pierścień potrafi podać „wynik witalności”. Użytkownik będzie mógł otrzymać raport danych i interpretacje wyników dzięki aplikacji Samsung Health.

Zapowiedzi

Wcześniej podobne funkcje posiadały opaski na ręce, ale jest to pierwsze urządzenie, w którym miniaturyzacja poszła jeszcze dalej i pozwoliła na zmniejszenie jego rozmiarów do pierścionka. 

Nie podano jeszcze dokładnej daty wejścia pierścienia do sprzedaży, jednak Samsung zapowiada już, że w przyszłości Galaxy Ring będzie umożliwiał także bezkontaktowe płatności podobne do tych, jakie można mieć w smartfonie. Również funkcje związane ze stanem zdrowia będą rozszerzane o monitorowanie glukozy oraz pomiaru ciśnienia krwi. Nie wiadomo jeszcze, czy te funkcje trafią bezpośrednio do Galaxy Ring czy może ich zastosowanie będzie wiązać się z pojawieniem kolejnego urządzenia.

Unia Europejska a IoT

Internet Rzeczy (IoT) umożliwia łączenia świata fizycznego z wirtualnym. To innowacyjne rozwiązania do tworzenia inteligentnego środowiska. Technologie IoT są dziś w czołówce cyfrowej transformacji gospodarki światowej. Dlatego Unia Europejska współpracuje z przemysłem, organizacjami i środowiskiem akademickim by zapewnić jak najlepsze możliwości dla rozwoju internetu rzeczy.

Do 2026 r. liczba zainstalowanych urządzeń IoT ma wynieść 49 mld., a 75 proc. europejskich organizacji już teraz planuje inwestować w internet rzeczy. Ma to obniżyć koszty komunikacji i magazynowania oraz zużycie energii podczas przetwarzania danych. Stosowanie uczenia maszynowego i sztucznej inteligencji pozwoli też bezpiecznie identyfikować wzorce danych, które wpływają na procesy wewnątrz firmy.

Zadaniem Komisji Europejskiej jest przyjęcie zestawu działań politycznych, które będą wspierać korzystanie z IoT i uwolnić jego pełen potencjał w Europie.

Programy dofinansowania

W ramach programu „Horyzont Europa” komisja finansuje projekty IoT i inne działania w ramach klastra „Cyfrowe, Przemysłowe i Przestrzeni Kosmicznej”.  Wskazuje przy tym jako jeden z celów: “Od chmury do krawędzi do internetu rzeczy”. Na związane z tym działania w latach 2021-2022 unia przeznaczyła 100 mln euro. Wdrożenia tych rozwiązań będą trwały  do 2025 r.

W tym roku są jeszcze przyjmowane wnioski skoncentrowane na badaniach naukowych i innowacjach w kontinuum obliczeń kognitywnych, a także na pilotowaniu powstających platform IoT. Projekty te mają na celu umożliwienie wykorzystania internetu rzeczy i technologii brzegowych w wielu sektorach. Wzmocni to współpracę w przemyśle poprzez otwarte platformy, co ma poprowadzić Europe w stronę wiodącej pozycji w “ekosystemie brzegowym”.

Komisja Europejska będzie też wspierać współpracę z Narodową Fundacją Nauki Stanów Zjednoczonych. Ponadto mali i średni przedsiębiorcy mogą znaleźć projekty badawcze i innowacyjne rozwiązania na europejskim portalu Cloud-Edge-IoT. Promowana jest tam współpraca między szeroką gamą projektów badawczych, deweloperami i dostawcami, użytkownikami biznesowymi i potencjalnymi podmiotami wdrażającymi.

IoT w gospodarce

W polityce  Komisji Europejskiej dotyczącej internetu rzeczy pojawia się wiele sektorów gospodarki. Promowane jest wykorzystanie nowych technologii w celu pobudzenia cyfrowej i ekologicznej transformacji społeczeństwa.

IoT i technologie cyfrowe są kluczowymi czynnikami, które pozwalają na transformację cyfrową. Aby to osiągnąć Dyrekcja Generalna ds. Sieci Komunikacyjnych, Treści i Technologii (DG CONNECT) tworzy działania we współpracy z innymi dyrekcjami generalnymi. Efektem tego są różne projekty cyfrowe w ramach klastrów „Klimat, energia i mobilność” oraz„Żywność, biogospodarka, zasoby naturalne, rolnictwo i środowisko” programu „Horyzont Europa”.

Regulacje

Dyrekcja Generalna ds. Mobilności i Dyrekcja Generalna ds. Transportu pracują jednocześnie nad połączeniem międzyeuropejskiej strategii  w zakresie danych oraz strategii na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności. Główny nacisk kładzie się tu na wdrożenie wspólnej europejskiej przestrzeni danych.

Dyrekcja Generalna ds. Energii (DG ENER) wraz DG CONNECT przygotowują natomiast wdrożenie planu działania na rzecz cyfryzacji energii. Przyspieszyć ma to cyfrową i zrównoważoną transformację systemu energetycznego Unii Europejskiej. 

Na koniec należy wspomnieć o współpracy Dyrekcji Generalnej ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich (DG AGRI) i DG CONNECT, która ma prowadzić do opracowania wspólnej europejskiej przestrzeni danych dla rolnictwa. Zapewni to cyfrową transformację europejskiego przemysłu rolnego. Obecnie działania w tym zakresie współfinansowane są przez program „Horyzont Europa”. Wsparcie wdrożenia dalszych działań odbędzie się w ramach programu „Cyfrowa Europa”.

Smart Warszawa

Rewolucja technologiczna odbywa się na naszych oczach, także w przestrzeni miejskiej. Pisaliśmy już o tym jak rozwiązania z zakresu smart city wprowadzenie są do Katowic i Gdańska, a także do mniejszych miejscowości. Czas na Warszawę.

 

Warszawa przyciąga mieszkańców, turystów, talenty, duże marki, startupy, inwestycje i technologie. Dzięki temu kapitałowi Warszawa jest też miastem o wysokiej jakości życia, a w niektórych sferach wręcz liderem w Europie Środkowo-Wschodniej. Najważniejsze aktualne inwestycje miasta skupiają się dzisiaj na takich aspektach jak wygoda i bezpieczeństwo mieszkańców.

 

Polityka lokalnych władz skupia się na tym by Warszawa była miastem włączającym społecznie i różnorodnym, zielonym i czystym, przyjaznym biznesowi i inwestycjom, oraz na wspieraniu bogatej oferty edukacyjnej i kulturalnej. Jako smart city ma być więc miastem bliskim i wygodnym dla każdego.

Przez cyfrową transformację do smart city

Cyfrowa transformacja realizowana jest tu od 2017 roku, jako spójna koncepcja rozwoju cyfrowego. W grudniu 2020 roku przyjęta została Polityka cyfrowej transformacji miasta. Zgodnie z jej treścią, dojrzałość cyfrowej warstwy miasta jest warunkiem realizacji idei miasta inteligentnego. Konsekwentnie zmieniamy jest w związku z tym sposób interakcji mieszkańców z miastem i jego instytucjami. Poszerzany wachlarz rozwiązań cyfrowych zawiera też rozwiązania mobilne, które ułatwiają i przyspieszają załatwianie codziennych spraw. Mieszkańcy są też zachęcani do angażowania się w rozwój miasta, co jest jednym z kluczowych elementów koncepcji smart city. 

Konkretne przyjęte w związku z tym rozwiązania to:

  • dostępność urzędu i wygoda korzystania z oferty usług publicznych – cyfrowe usługi urzędów są dostępne 24/7, a obywatele mogą z nich korzystać w dowolnym momencie, niezależnie od godzin pracy urzędu;
  • transparentność i otwartość: cyfryzacja poprawia transparentność Warszawy, umożliwiając obywatelom łatwiejszy dostęp do informacji i dokumentów;
  • włączanie społeczne i aktywizacja: dostęp do usług cyfrowych pomaga włączać mieszkańców w cyfrowe społeczeństwo, nabywać cyfrowe kompetencje, a jednocześnie budować zaufanie do technologii cyfrowych oferowanych przez lokalny samorząd.

 

Cyfrowe usługi dla mieszkańców

Jak już jednak wspomnieliśmy na wstępnie, głównym celem wprowadzania rozwiązań smart w Warszawie jest wygoda mieszkańców.

 

Miejskie Centrum Kontaktu Warszawa 19115 (https://warszawa19115.pl) to wielokanałowe centrum kontaktu z miastem. MCK 19115 uruchomione 2013 roku i było wówczas projektem nowatorskim. Jego ideą było nawiązanie aktywnej komunikacji z mieszkańcami w administracji publicznej. Centrum pozostaje jedynym takim projektem w Polsce i jednym z niewielu w Europie. Od początku działania MCK 19115 obsłużyło ponad 5 mln zgłoszeń, w tym ponad 2 mln pytań oraz ponad 3 mln interwencji i pomysłów mieszkańców. Było też wielokrotnie odwiedzane przez kilka polskie i zagraniczne delegacje, które chciałby wzorować się na warszawskim systemie i organizacji pracy.

 

Przez minione 10 lat zmienił się sposób wykorzystania systemu. Mieszkańcy mogą dziś kontaktować się z urzędem przez telefon, portal, aplikację mobilną oraz chat. W roku 2014 z aplikacji mobilnej skorzystało 5,6 proc. użytkowników, a w 2022 był to już co czwarta osoba. O ile w zakresie zapytań skierowanych do miasta telefon nadal pozostaje podstawowym kanałem kontaktu dla osób szukających informacji i przejmuje 91,6 proc. kontaktów, to w zakresie zgłaszania awarii i interwencji aplikacja stała się głównym kanałem ich zgłaszania (43,7 proc.).  W MCK 19115 są już także wykorzystywane algorytmy uczenia maszynowego i architektura sieci neuronowych. 

 

Uruchomiona w 2020 roku platforma e-usług mojaWARSZAWA (https://moja.warszawa19115.pl) była rozwinięciem projektu MCK. To spersonalizowana przestrzeń mieszkańca, dzięki której uzyskuje dostęp do rosnącej liczby e-usług publicznych (sprawy załatwiane są przez internet, bez konieczności wizyty w urzędzie). Dzisiaj to już około 40 e-usług oraz przydatnych danych i informacji (takich jak np. terminy wywozu śmieci czy jakość powietrza). Platforma mojaWarszawa jest też przykładem powiązania usług cyfrowych samorządu i tych, które są realizowane przez organy centralne. Mieszkaniec Warszawy, logując się do niej, może uwierzytelnić się Węzłem Krajowym (Profil Zaufany). Po zalogowaniu uzyskuje też dostęp do usług realizowanych przez ePUAP.  

 

Aplikacja mobilna mobiWAWA to mobilny interfejs e-usług Warszawy. Jako jedyna aplikacja na rynku pozwala na zakup i obsługę długookresowych biletów komunikacji miejskiej w Stolicy (30- i 90-dniowego). Umożliwia też korzystanie z programu miejskiego Karta Warszawianki/Warszawiaka, skierowanego do mieszkańców miasta, który uprawnia do zniżek m.in. na transport miejski czy miejskie pływalnie. Jej zastosowania są stopniowo rozwijane.

 

Kolejna platforma internetowa (konsultacje.um.warszawa.pl) skupia się na prowadzeniu konsultacji społecznych. To nowoczesne rozwiązanie wspierające zaangażowanie mieszkańców w procesy decyzyjne dotyczące rozwoju miasta, które umożliwia uczestnictwo w takich konsultacjach online. Przyczynia się to efektywnie do zwiększenia aktywności obywatelskiej. Od kwietnia 2023 roku (start serwisu) za pośrednictwem platformy przeprowadzono ok. 75 konsultacji.

 

Warto wspomnieć, że do budowy tej aplikacji wykorzystano oprogramowania open-source Decidim, z którego korzystają również inne miasta europejskie, m.in. Barcelona, czy Helsinki. Warszawa także w tym przypadku bezpłatnie udostępnia kod swojej platformy.  

Platforma informacyjna warszawa.pl (https://um.warszawa.pl) to zaś uruchomiona w 2020 roku ujednolicona wersja wcześniejszego serwisu miejskiego (składa się na niego blisko 100 serwisów, w tym główna strona miasta, witryny 18 warszawskich dzielnic i wiele serwisów tematycznych. Eduwarszawa wreszcie to kluczowy element transformacji cyfrowej warszawskiej edukacji – jednolite, bezpieczne i wygodne cyfrowe środowisko oparte na usłudze Microsoft 365 do nauki i pracy dla wszystkich nauczycieli i uczniów warszawskich szkół oraz placówek edukacyjnych. Użytkownicy platformy bezpłatnie korzystają z pakietu biurowego Microsoft Office ProPlus zarówno w pracy zdalnej, jak i nauczaniu stacjonarnym. 

Wprowadzenie usług cyfrowych i platform informacyjnych to także korzyści dla miasta. Oszczędności finansowe i organizacyjne wynikają tu z rezygnacji z utrzymania dziesiątek odrębnych stron internetowych i różnorodnych technologii na rzecz jednego systemu. 

Smart wdrożenia 2024

W tym roku Warszawa stawia na dalszą konsolidację cyfrowych usług w oparciu o zbudowane platformy. Pracownicy stołecznej administracji deklarują też doskonalenie istniejących portali pod kątem preferencji i potrzeb użytkowników i dostępności cyfrowej, rozwijana będzie oferta e-usług możliwych do zrealizowania w całości przez internet. Obejmie to m.in. nowy system rezerwacji wizyt z możliwością wyboru urzędu w przypadku spraw odmiejscowionych. Przewodnik po sprawach ułatwić ma natomiast wyszukanie sprawy.

 

Stosunkowo niedawno wdrożony został także innowacyjny system do zarządzania i monitorowania usługami opiekuńczymi, w tym także specjalistycznymi oraz teleopieką, który obejmuje Warszawę i 10 gmin Warszawskiego Obszaru Funkcjonalnego. Elementem systemu jest aplikacja mobilna dedykowana pracownikom świadczącym usługi opiekuńcze, umożliwiająca raportowanie ich codziennej pracy w terenie. Ponadto, system integruje się z ośrodkami pomocy społecznej poprzez dostosowanie ich systemów dziedzinowych oraz aplikacji do przeprowadzania wywiadów środowiskowych, co umożliwia efektywne gromadzenie danych. System został również zintegrowany z Centrum teleopieki 24/7, które gromadzi dane z urządzeń ubieralnych typu opaska SOS i czujniki bezpieczeństwa. Na podstawie danych zgromadzonych przez CT 24/7 podejmowana jest decyzja o rodzaju pomocy, która zostanie udzielona, łącznie z wezwaniem straży pożarnej czy karetki.  

Zakładu Obsługi Systemu Monitoringu (ZOSM) testuje natomiast rozwiązania analityczne działające w czasie rzeczywistym czołowych firm wykorzystujących sztuczna inteligencję. Założeniem jest wsparcie pracy operatorów, mające na celu zwiększenie skuteczności wykrywania określonych zdarzeń i zwiększenie bezpieczeństwa. Wyzwaniem dla ludzi jest obecnie ciągle zwiększająca się liczby kamer, a dla programów – zbyt liczne fałszywe alarmy. Z myślą o rozwiązaniach analitycznych zainstalowano też kamery multisensorowe na nowootwartym moście pieszo-rowerowym. Infrastruktura ta zlicza też osoby przechodzące i przejeżdżające.

Efekty 

Efekty inwestycji Warszawy w rozwój cyfrowy i rozwiązania smart city przekładają się głównie na jakość życia mieszkańców, ale nie tylko. Za sprawą wprowadzonych innowacji w 2023 roku stolica Polski uzyskała wysokie, drugie miejsce w organizowanym przez Komisję Europejską konkursie iCapital – Europejska Stolica Innowacji