Mobilność przyszłości

Poznań do rozwiązań smart pochodzi kompleksowo, a do tego wsłuchuje się w głosy mieszkańców. Także w zakresie mobilności.

Na wraźne oczekiwanie mieszkańców, radnych osiedlowych, a w szczególności osób niewidomych i niedowidzących, poznański Zarząd Dróg Miejskich podjął się rozwiązania problemu nieprawidłowo parkujących hulajnóg elektrycznych. Przedstawiciele administracji przeanalizowali przy tym wzajemne powiązania między różnymi formami transportu i technologiami, a następnie wprowadzili zintegrowane rozwiązania dotyczące mobilności.

Flagowym projektem miasta w tym zakresie stały się punkty Hop&Go wyznaczone w 273 lokalizacjach na obszarze Starego Miasta, Ostrowa Tumskiego i kilku innych dzielnic miasta. Służą do pozostawiania w nich sprzętu współdzielonego oraz prywatnego – rowerów, skuterów i hulajnóg. Scentralizowane punkty Hop&Go ułatwiają płynne przejścia między tymi pojazdami, a środkami transportu publicznego (i odwrotnie).

– Analizując dane dotyczące mobilności dostarczone przez firmy produkujące hulajnogi elektryczne, zidentyfikowaliśmy strategiczne lokalizacje dla węzłów, które maksymalizują dostępność i wygodę dla wszystkich mieszkanek i mieszkańców miasta. Dane pozwalają nam zrozumieć wzorce – podkreślają przedstawiciele poznańskiego magistratu.

Spójny system

Nie chodzi przy tym tylko o zapewnienie większej liczby opcji transportu, ale też o ich integrację w spójny system, działający w oparciu o koncepcję smart city. Już po pierwszych miesiącach od zakończenia programu pilotażowego i wprowadzeniu stref Hop&Go do obligatoryjnego stosowania, można było zauważyć znaczną poprawę uporządkowania przestrzeni miejskich.

Poznańskie punkty mikromobilności Hop&Go doceniane są przez odwiedzających to miasto turystów i przedstawicieli administracji innych miast, zostały też wyróżnione i opisane w raporcie poświęconym mobilności miejskiej opublikowanym przez bee smart city oraz IAA Mobility.

Transport publiczny

W 2023 r. w Poznaniu wprowadzona została możliwość płatności kartą w miejskich tramwajach. Stworzona została też aplikacja PEKA, pozwalająca na wygodniejsze korzystanie z transportu publicznego. Warto też wspomnieć, że do tutejszej floty pojazdów hybrydowych czy elektrycznych dołączyły także autobusy wodorowe.

Potwierdza to, że Poznań jest miastem, które pojęcie smart city traktuje poważnie, a przede wszystkim podchodzi kompleksowo do nowoczesnych rozwiązań technologicznych. Planowanie i wdrażanie projektów opiera się tu na współpracy z mieszkańcami, przedsiębiorcami, start-upami, organizacjami pozarządowymi i instytucjami naukowymi. Stacjonarnie i online prowadzone są też konsultacje społeczne, dzięki czemu władzom miasta łatwiej zrozumieć potrzeby i oczekiwania mieszkańców oraz dostosować podejmowane działania do realnych potrzeb.

Smart City Poznań

Poznań jest miastem, które pojęcie smart city traktuje poważnie i podchodzi kompleksowo do nowoczesnych rozwiązań technologicznych. Wdrażanie projektów opiera się tu na współpracy z mieszkańcami, przedsiębiorcami, start-upami, organizacjami pozarządowymi i instytucjami naukowymi. 

 

Projekty smart city w rozumieniu poznańskiej administracji to takie, które łączy wspólny cel: ułatwienie życia oraz oszczędność czasu, pieniędzy, energii i środowiska. Spełniać muszą przy tym przynajmniej dwa z poniższych kryteriów:

  • wykorzystanie narzędzi technologicznych do wspierania procesów;
  • innowacyjność rozumianą jako wykonywanie czegoś, co nie było dotychczas zrobione i dlatego jest określone jako innowacyjne, nowe, unikalne lub udoskonalone;
  • integracja, czyli zapewnienie płynnego przepływ danych i ich integrację;
  • angażowanie innych wydziałów lub podmiotów spoza urzędu (publicznych, prywatnych, mieszkańców, NGO).

Aplikacja to integracja

Od strony mieszkańców, lub szerzej: użytkowników poznańskich innowacji, podstawowym narzędziem technologicznym realizującym ideę nowoczesności jest aplikacja mobilna Smart City Poznań. Korzysta z niej już niemal 30 000 osób. Posiadacze aplikacji otrzymują powiadomienia z najświeższymi informacjami, przypisanymi do jednej z sześciu kategorii: Transport, Awarie, Społeczność, Finanse, Bezpieczeństwo, Odpady, Ankiety oraz Zgromadzenia i imprezy. Każdy użytkownik samodzielnie decyduje, jakiego rodzaju komunikaty chce otrzymywać.

 

W aplikację wpisanych jest także szereg innych narzędzi, takich jak choćby Infoteka umożliwiająca dostęp do treści generowanych w ramach Miejskiego Informatora Multimedialnego. 

 

W zakładce Odpady znajdziemy zaś terminy odbioru śmieci pod wskazanym adresem (można też ustawić powiadomienia przypominające o odbiorach odpadów), możemy również wysłać zgłoszenie do służb miejskich w zakresie realizacji odbioru odpadów komunalnych na wybranej nieruchomości. 

 

Parking info pozwala natomiast sprawdzić obszar działania strefy płatnego parkowania, lokalizację parkingów oraz zapoznanie się z cennikiem i zasadami opłat w wybranym miejscu. Ponadto opcja nawigacji pomoże osobom znajdującym się w Poznaniu dojechać do miejsca docelowego. 

 

Funkcja Zapłać za postój przekieruje do operatorów płatności mobilnych, gdzie możemy płacić smartfonem. Aplikacja proponuje także miejsce postoju oraz informuje o kosztach komunikacji miejskiej jako alternatywny dla przejazdu samochodem. 

 

Najnowszą funkcjonalnością aplikacji jest Rozkład jazdy LIVE, które pozwalają śledzić na żywo lokalizacje tramwajów i autobusów, a przez do aktualizować wiedzę dotyczącą tego, o której dokładnie godzinie pojawią się one na wybranym przystanku. 

 

Ponadto funkcjonuje w niej także pasek Stanu Powietrza, który pozwala sprawdzić ogólną jakość powietrza w Poznaniu, znaleźć tu można także odnośniki do stron i portali miejskich, takich jak choćby Poznański Budżet Obywatelski czy Afisz kulturalny. Z pomocą aplikacji można też zarezerwować wizytę w urzędzie czy przejść do Biuletynu Informacji Publicznej.

 

Stacjonarnie i online prowadzone są też konsultacje społeczne, dzięki czemu władzom miasta łatwiej zrozumieć potrzeby i oczekiwania mieszkańców oraz dostosować podejmowane działania do realnych potrzeb.

 

– Na CIO Summit w Sopocie miałem okazję podkreślić znaczenie holistycznego podejścia do wdrażania technologii smart city – wspomina Michał Łakomski, pełnomocnik Prezydenta ds. Smart City i dyrektor Biura Cyfryzacji i Cyberbezpieczeństwa Urzędu Miasta Poznania. – Doświadczenia z wcześniejszych projektów pokazały nam, że fragmentaryczne inwestycje mogą prowadzić do problemów z integracją systemów oraz utrudniać osiągnięcie synergii pomiędzy różnymi technologiami. Powstawanie tzw. wysp rozproszonych inwestycji spotyka się także z negatywnym odzewem ze strony mieszkańców powołujących się na nierównomierny rozwój osiedli (poznańskich fyrtli). Teraz staramy się myśleć o mieście jako o zintegrowanym ekosystemie, w którym wszystkie elementy współpracują ze sobą.

Wiosną 2024 r. wystartował na Śląsku największy w Polsce, a trzeci w Europie, systemu rowerów publicznych. Można z niego korzystać w 31 gminach Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii.

W ramach uruchomionego systemu działa ponad 900 stacji rowerowych, w których znajdziemy aż 7 tys. pojazdów. Jednocześnie rowery SmartBike 2.0 z nadajnikami GPS, zastąpiły wcześniej działającą na Śląsku generację rowerów. 

– Rower to idealne rozwiązanie transportowe dla mieszkańców nowoczesnej metropolii, jaką jest Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia – mówi Kazimierz Karolczak, przewodniczący zarządu GZM.

Rowery wpisane są w system Transportu GZM. Każdy, kto posiada bilet okresowy, będzie mógł skorzystać z 30 bezpłatnych minut jazdy każdego dnia.

– Rower może dowieźć nas do przystanku lub miejsca, do którego nie możemy, nie chcemy lub nie mamy czasu dojść pieszo. Jeden wspólny system to też koniec udręki z tym, że rower wypożyczony w jednej gminie nie mógł być zwrócony w kolejnej choć te granice dla podróżujących bywają niezauważalne – wyjaśnia Marcin Dworak, pełnomocnik GZM ds. nowej mobilności.

Metrorower pomyślany jest tak, by był rozwiązaniem „ostatniej milli”.

–  Metrorower jest integralną częścią transportu publicznego w Metropolii. Uważamy, że to rozwiązanie na tzw. ostatnią milę. Można dojechać nim z domu na przystanek, przesiąść się w autobus, a następnie z przystanku do pracy – wyjaśnia Kazimierz Karolczak.

Zapewni on, że oferowany na Śląsku Metrorower to największy i najnowocześniejszy w Polsce system rowerów miejskich. Zintegrowany jest z autobusami, tramwajami, trolejbusami oraz pociągami Kolei Śląskich i POLREGIO. Działa w ramach wspólnego Metrobiletu.

Jak rower miejski to Nextbike

Za system odpowiada firma Nextbike. Oferowane przez nią pojazdy należą do czwartej generacji. Nie wymaga to wpinania ich do specjalnych stojaków. Wyposażone są w blokadę O-lock. Po wypożyczeniu otwiera się ona automatycznie, a by zakończyć przejazd należy zamknąć ją ręcznie. Rowery można oddawać na stacjach, ale też poza nimi w wyznaczonym obszarze. Wiąże się to jednak z dodatkową opłatą.

Wygodniejsze oddawanie rowerów to nie jedyne zalety nowoczesnego sprzętu. Najnowsze modele SmartBike 2.0 posiadają nadajniki GPS, co ułatwia ich lokalizację. Mniejsze jest prawdopodobieństwo, że zostaną skradzione lub zagubione. Pojazdy są też lżejsze od poprzednich, co umożliwia dynamiczniejszą jazdę i sprawniejsze poruszanie się po mieście.

Niektóre z oferowanych w systemie Roweru Metropolitalnego pojazdów będą posiadały wspomaganie elektryczne. Nie oznacza to, że całkiem nie będą wymagać wysiłku przy jeździe, ale silnik elektryczny sprawi, że będzie to łatwiejsze i mniej męczące. Dzięki temu na rowerach można będzie szybciej pokonywać większy dystans. 

Rowery można wypożyczać poprzez aplikację Metrorower, Dostępna jest w sklepach App Store, Google Play oraz AppGallery. Za pierwsze 30 minut korzystania z pojazdu płaci się 1 zł. Każde kolejne 30 minut to wyższa cena. Można także wykupić abonament. Osoby posiadające bilety średniookresowe i długookresowa w systemie Transport GZM mogą z rowerów korzystać nieodpłatnie przez 60 minut każdego dnia. 

System wystartował z sukcesem 

Pierwszego dnia działania systemu rowery udostępniono mieszkańcom Chorzowa, Czeladzi, Gliwic, Katowic, Siemianowic Śląskich, Sosnowca, Tych oraz Zabrza. Oznaczało to w sumie 1860 pojazdów na drogach tych miast.

– Pierwszej doby mieliśmy 2800 wypożyczeń. Nie było żadnych technologicznych problemów. Spodziewamy się, że w Metropolii będziemy generować 10-12 mln wypożyczeni rocznie i to przy ostrożnych szacunkach – relacjonuje start systemu Tomasz Wojtkiewicz, CEO Nextbike Polska.

Docelowa Metrorower będzie obecny w 31 gminach GZM. Na przełomie lipca i sierpnia 2024 r. sieć ma posiadać 7000 rowerów i 924 stacji.

Źródło: PAP, portalsamorzadowy.pl, metropoliagzm.pl

Unia Europejska a IoT

Internet rzeczy umożliwia łączenia świata fizycznego z wirtualnym. Unia Europejska współpracuje z przemysłem, organizacjami i środowiskiem akademickim by zapewnić jak najlepsze możliwości dla rozwoju tej technologii.

Do 2026 r. liczba zainstalowanych na świecie urządzeń IoT ma wynieść 49 mld., a 75 proc. europejskich organizacji już teraz planuje inwestować w internet rzeczy. Ma to obniżyć koszty komunikacji i magazynowania oraz zużycie energii podczas przetwarzania danych. Stosowanie uczenia maszynowego i sztucznej inteligencji pozwoli też bezpiecznie identyfikować wzorce danych, które wpływają na procesy wewnątrz firmy.

Zadaniem Komisji Europejskiej jest przyjęcie zestawu działań politycznych, które będą wspierać korzystanie z IoT i uwolnić jego pełen potencjał w Europie.

Programy dofinansowania

W ramach programu „Horyzont Europa” komisja finansuje projekty IoT i inne działania w ramach klastra „Cyfrowe, Przemysłowe i Przestrzeni Kosmicznej”.  Wskazuje przy tym jako jeden z celów: “Od chmury do krawędzi do internetu rzeczy”. Na związane z tym działania w latach 2021-2022 unia przeznaczyła 100 mln euro. Wdrożenia tych rozwiązań będą trwały  do 2025 r.

W tym roku są jeszcze przyjmowane wnioski skoncentrowane na badaniach naukowych i innowacjach w kontinuum obliczeń kognitywnych, a także na pilotowaniu powstających platform IoT. Projekty te mają na celu umożliwienie wykorzystania internetu rzeczy i technologii brzegowych w wielu sektorach. Wzmocni to współpracę w przemyśle poprzez otwarte platformy, co ma poprowadzić Europe w stronę wiodącej pozycji w “ekosystemie brzegowym”.

Komisja Europejska będzie też wspierać współpracę z Narodową Fundacją Nauki Stanów Zjednoczonych. Ponadto mali i średni przedsiębiorcy mogą znaleźć projekty badawcze i innowacyjne rozwiązania na europejskim portalu Cloud-Edge-IoT. Promowana jest tam współpraca między szeroką gamą projektów badawczych, deweloperami i dostawcami, użytkownikami biznesowymi i potencjalnymi podmiotami wdrażającymi.

IoT w gospodarce

W polityce  Komisji Europejskiej dotyczącej internetu rzeczy pojawia się wiele sektorów gospodarki. Promowane jest wykorzystanie nowych technologii w celu pobudzenia cyfrowej i ekologicznej transformacji społeczeństwa.

IoT i technologie cyfrowe są kluczowymi czynnikami, które pozwalają na transformację cyfrową. Aby to osiągnąć Dyrekcja Generalna ds. Sieci Komunikacyjnych, Treści i Technologii (DG CONNECT) tworzy działania we współpracy z innymi dyrekcjami generalnymi. Efektem tego są różne projekty cyfrowe w ramach klastrów „Klimat, energia i mobilność” oraz„Żywność, biogospodarka, zasoby naturalne, rolnictwo i środowisko” programu „Horyzont Europa”.

Regulacje

Dyrekcja Generalna ds. Mobilności i Dyrekcja Generalna ds. Transportu pracują jednocześnie nad strategią dotyczącą danych oraz strategią na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności. Główny nacisk kładzie się tu na wdrożenie wspólnej europejskiej przestrzeni danych.

Dyrekcja Generalna ds. Energii (DG ENER) wraz DG CONNECT przygotowują natomiast wdrożenie planu działania na rzecz cyfryzacji energii. Przyspieszyć ma to cyfrową i zrównoważoną transformację systemu energetycznego Unii Europejskiej. 

Na koniec należy wspomnieć o współpracy Dyrekcji Generalnej ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich (DG AGRI) i DG CONNECT, która ma prowadzić do opracowania wspólnej europejskiej przestrzeni danych dla rolnictwa. Zapewni to cyfrową transformację europejskiego przemysłu rolnego. Obecnie działania w tym zakresie współfinansowane są przez program „Horyzont Europa”. Wsparcie wdrożenia dalszych działań odbędzie się w ramach programu „Cyfrowa Europa”.

Inteligentny transport w Warszawie doceniony

Według najnowszego rankingu Smart City Index 2024, przygotowanego przez International Institute for Management Development, Warszawa awansowała o sześć pozycji i uplasowała się na 38. lokacie. Warszawiacy pozytywnie oceniają swoje miasto głównie za usprawnienia w transporcie publicznym i elektronicznym dostępie do usług medycznych. 

 

Tworząc ranking IMD wzięto łącznie pod uwagę 142. miasta. Warto przy tym odnotować, że Warszawa sukcesywnie zdobywa w nim coraz wyższą pozycję. Nasza stolica jest szczególnie pozytywnie oceniana przez mieszkańców w kategoriach: dostępu do rozkładów jazdy i planowania podróży online oraz wygody zakupów biletów transportu publicznego (aż 71,1 proc. respondentów pozytywnie oceniło ten parametr). 

 

Równie satysfakcjonująco Warszawiacy określili sam transport publiczny – za taką notą opowiedziało się prawie 2/3 ankietowanych. Z kolei aż 66.8 proc. badanych przychylnie oceniło poprawę w umawianiu wizyt lekarskich online. 

Przyszłość transportu miejskiego

Według szacunków Komisji Europejskiej, dzięki zastosowaniom AI w transporcie publicznym, np. w zakresie monitoring stanu pantografów pociągów, diagnozowaniu stanu torów i pojazdów, zdalnego zarządzania, czy wykrywania przeszkód, możliwe będzie uniknięcie ponad 10 000 śmiertelnych wypadków do 2030 r. Rozwiązania te zwiększają bezpieczeństwo, pomagając m.in. wykrywać obecność pieszych i rowerzystów wokół pojazdów, monitorując przekroczenia prędkości, a nawet reagując na senność i rozproszenie uwagi kierowcy, motorniczego, czy maszynisty. 

 

Dodatkowymi funkcjami związanymi z identyfikacją obiektów przez radar są również ostrzeżenia przed kolizją czołową i automatyzacja hamowania awaryjnego, dostosowana do realiów autobusów miejskich. 

 

W transporcie drogowym gotowe do wdrożenia są także dynamiczne systemy zarządzania ruchem w czasie rzeczywistym. Oferowane są także rozwiązania odgrywające rolę w poprawie widoczności na drogach, ułatwiające współpracę infrastruktury pojazdów, a także umożliwiające realizację adaptacyjnych inteligentnych sieci drogowych, a tym samym zarządzanie transportem w inteligentnych miastach. 

 

Smart City Index od IMD jest jednym z trzech rankingów oceniających inteligentny rozwój miast. Powstaje na podstawie odpowiedzi mieszkańców miast udzielanych w ankietach. Ranking opiera się na dwóch filarach, dla których zbierane są opinie mieszkańców. Pierwszy z nich, określany Filarem Struktury, odnosi się do istniejącej infrastruktury miast. Filar Technologiczny opisuje natomiast systemy IT i usługi cyfrowe dostępne dla mieszkańców.

LoRaWAN w Europie

LoRaWAN jest radiowym protokołem komunikacyjnym dalekiego zasięgu pozwalającym urządzeniom – przy niskim poborze energii – na przesyłanie danych. Jest to technologia pozwalający na dynamiczny rozwój internetu rzeczy, ponieważ pozwala na pracę wielu urządzeń przez lata. Dzięki temu spadają koszty utrzymania, a jednocześnie rosną możliwości montażu odbiorników. 

Technologia LoRaWAN jest idealna dla mniejszych miejscowości, ze względu na łatwość pokrycia zasięgiem i korzyści z tego wynikające. W Polsce technologię LoRaWAN rozwija Grupa MiŚOT. Jak prezentuje się to w innych krajach na Starym Kontynencie?

Holandia – LoRaWAN pokrywa niemal cały kraj

Holandia jest jednym z pierwszych krajów, które wdrożyły sieć LoRaWAN na skalę krajową. Operator telekomunikacyjny KPN uruchomił taką sieć już w 2016 roku, co pozwoliło na szerokie zastosowanie tej technologii w różnych sektorach gospodarki. Sieć LoRaWAN pokrywa niemal cały kraj, zapewniając łączność nawet w trudno dostępnych miejscach. Holandia jest także jednym z liderów w społeczności The Things Network (TTN), która promuje otwarte sieci LoRaWAN. TTN posiada wiele bramek rozmieszczonych w całym kraju, co umożliwia darmowe korzystanie z sieci przez społeczność i małe firmy.

Funkcjonalność LoRaWAN w Holandii obejmuje szereg newralgicznych sektorów. LoRaWAN jest wykorzystywane w ramach smart cities do monitorowania jakości powietrza, zarządzania oświetleniem ulicznym, kontrolowania ruchu i gospodarki odpadami. W rolnictwie służy do monitorowania warunków glebowych, nawadniania, monitorowania zwierząt i optymalizacji produkcji rolnej, a w przemyśle i logistyce do śledzenia ładunków, zarządzania zasobami i kontroli stanu maszyn. Systemy zarządzania zasobami wodnymi również korzystają z tego rozwiązania. LoRaWAN znajduje zastosowanie w śledzeniu parametrów środowiska, takich jak monitorowanie warunków meteorologicznych, czy jakości wody.

Holendrska administracja rządowa jest aktywna w promowaniu technologii IoT i LoRaWAN. Przykładem może być Amsterdam Smart City, gdzie użyto nowoczesnej technologii do wdrożenia różnych rozwiązań miejskich. W Rotterdamie wdrażane są projekty z zakresu inteligentnej logistyki i zarządzania portami morskimi.

Holandia jest więc przykładem kraju, który skutecznie wdrożył i wykorzystuje technologię LoRaWAN na szeroką skalę, co przyczynia się do rozwoju rozwiązań typu smart.

Czechy – nowoczesna infrastruktura i gospodarka

W Czechach sieć LoRaWAN jest dobrze rozwinięta, a liczne projekty wykorzystują tę technologię w gospodarce. Kraj ma porządną infrastrukturę i wspiera rozwój technologii LoRa. Jednym z głównych operatorów telekomunikacyjnych w Czechach jest České Radiokomunikace (CRA), który wdrożył tę sieć w całym kraju.

Zastosowania sieci LoRaWAN w Czechach obejmują wiele sektorów. W przemyśle i logistyce LoRaWAN jest wykorzystywane do śledzenia zasobów, monitorowania stanu maszyn, zarządzania magazynami oraz zarządzania sieciami wodociągowymi.

Miasto Plzeň aktywnie wdraża technologie LoRaWAN do zarządzania miastem, w tym monitorowania środowiska i zarządzania energią. W Pradze również prowadzi różne projekty pilotażowe z wykorzystaniem LoRaWAN, koncentrując się na inteligentnych rozwiązaniach miejskich.

The Things Network ma w Czechach aktywną społeczność. Dzięki operatorom takim jak CRA, sieć LoRaWAN obejmuje duże części kraju, zarówno miejskie, jak i wiejskie.

Wsparcie ze strony rządu i lokalnych władz dla projektów wykorzystujących technologię LoRaWAN oraz współpraca międzynarodowa z innymi krajami europejskimi w ramach różnych inicjatyw przyczynia się do dalszego rozwoju technologii w Czechach.

Bierzmy przykład (i technologię)

U naszego południowego sąsiada działa też spółka MastertIT , która zajmuje się produkcją urządzeń LoRaWAN oraz rozwija platformę Sencito.

– Nasza firma zajmuje się technologiami smart city już od 2016 roku – opowiada Stanislav Oplach, członek zarządu Sencito. – Z czasem zaczęli się z nami kontaktować także włodarze małych gmin, którymi dotąd nikt się nie interesował. Zdecydowaliśmy się na stworzenie systemu przeznaczonego właśnie dla nich. Technologia LoRaWAN jest bardzo dobra dla małych miejscowości z uwagi na łatwość pokrycia ich zasięgiem niewielką liczbą urządzeń.

To właśnie rozwiązania Sencito wykorzystywane są w Polsce przez Grupę MiŚOT. Operatorzy telekomunikacyjni zainteresowani udziałem w projekcie budowy sieci LoRaWAN w swoich powiatach mogą pisać na adres: [email protected]

Zawiłe losy roweru miejskiego w Łodzi

Łódzki Rower Publiczny to system samoobsługowych wypożyczalni rowerów publicznego roweru miejskiego. Funkcjonuje przez dziewięć miesięcy w roku – od marca do listopada. Początek tej inicjatywy związany był ze zgłoszeniem projektu do Budżetu Obywatelskiego i wielkiego sukcesu w głosowaniu. Start systemu odbył się z wielką pompą, ale… 

W dobie rosnących korków, w których codziennie tracimy cenny czas, rozwiązaniem jest rower. Nie każdy chce kupować własny. Rozwiązaniem są rowery publiczne, które można wypożyczać w celu przejazdu i odstawiać blisko punktu dojazdu. Wiele polskich miast wprowadziło takie rozwiązania. W 2016 roku wydawało się, że Łódź  dołączy do nich na stałe. 

Operatorem pierwszego systemu rowerów miejskich w Łodzi była firma Nextbike. Odnotowała ona 1,7 mln wypożyczeń w ciągu roku. W sumie w latach 2016-2019 rowery wypożyczono 6 mln razy. Działanie systemu zaburzyła pandemia. Wtedy to zamiast premiować transport rowerowy, jako alternatywny dla autobusów i tramwajów, w których ograniczano liczbę osób, z pomysłu się wycofano.

Dopiero w 2021 r. rower powrócił za sprawą firmy Homeport. Zaoferowała ona system oparty na 150 stacjach w całym mieście. Nie powtórzył on sukcesu odnotowanego przez Nextbike głównie z uwagi na ciągłe awarie, zły stan pojazdów i trudności z wypożyczeniem (dostępnością) rowerów. Po licznych skargach użytkowników magistrat zdecydował się na zerwanie umowy z operatorem przed terminem jej wygaśnięcia. Jednocześnie Zarząd Dróg i Transportu w Łodzi ogłosił przetarg na uruchomienie i obsługę nowego systemu Łódzkiego Roweru Publicznego.

2 kwietnia 2024 r. udało się uruchomić po raz kolejny rower w Łodzi. W przetargu wzięła udział tylko jedna firma – znana z wcześniejszego sukcesu w Łodzi – Nextbike. W ofercie jest 1200 rowerów rozmieszczonych w 1200 stacjach. Pojazdy stanowią sprzęt czwartej generacji, z wbudowanym elektrozamkiem powodującym blokadę. Oznacza to, że podobnie jak np. w Lublinie, nie ma konieczności używania stacji dokującej. Pojazd można po prostu zostawić w wyznaczonym miejscu po wcześniejszym zablokowaniu.

Warszawa i otwarte dane

Z punktu widzenia telekomunikacji i inteligentnych technologii bardzo interesujące są warszawskie inicjatywy w zakresie otwartych danych, danych z urządzeń IoT i dane przestrzenne. Platforma otwartych danych uruchomiona została tu jeszcze w 2015. Dostarcza ogromnych ilości danych statycznych z czujników rozlokowanych w przestrzeni miasta. 

 

Chodzi na przykład o dane pogodowe, dotyczące jakości powietrza (ponad 160 czujników), aktualne lokalizacje autobusów i tramwajów oraz związaną z tym aktualizację rozkładów jazdy. Dedykowane API dostępne pod adresem api.um.warszawa.pl udostępnia dane zewnętrznym aplikacjom takim jak Jak dojadę. System codziennie obsługuje ok. 1,5 mln automatycznych zapytań o dane od aplikacji innych podmiotów. Platforma jest także referencyjnym źródłem danych dla miejskich systemów i aplikacji, co pozwala realizować ideę reużywalności danych i ograniczania silosowości baz danych. 

 

Platforma IoT (iot.warszawa.pl) to zaś interaktywna mapa integrująca dane online pochodzące z urządzeń i czujników umieszczonych w przestrzeni miasta. W tym przypadku ponownie są to czujniki jakości powietrza, hałasu, warunków pogodowych i rozkłady jazdy online, ale też stacje Veturilo i miejskie parkingi. Ta aplikacja webowa jest prezentacyjną warstwą danych z miejskich urządzeń IoT. Wszystkie dane prezentowane w niej na podkładzie mapowym, dostępne są na platformie otwartych danych api.um.warszawa.pl, w formatach gotowych do przetwarzania maszynowego. 

 

Serwis mapowy Warszawy (testmapa.um.warszawa.pl) to także portal oferujący możliwość przeglądania danych w oparciu o mapę miasta. Zawiera dziesiątki różnorodnych zbiorów danych, z których użytkownicy portalu mogą korzystać wprost, a także tworzyć z ich użyciem własne kompozycje mapowe, zestawiając potrzebne dane na jednym widoku. Serwis zapewnia także możliwość skorzystania z miejskiego zasobu danych przestrzennych udostępnianych za pomocą standardowych usług WMS i WFS. 

 

Warto tu podkreślić, że zgodnie z ustawą o otwartych danych, każdy podmiot publiczny może udostępniać lub przekazać w celu ponownego wykorzystywania kod źródłowy lub inne elementy programu komputerowego opracowanego w ramach realizacji zadań publicznych. 

 

Warszawa jest w Polsce liderem takiego postępowania. W 2023 roku opublikowała w 

internecie, w publicznie dostępnym repozytorium GitHub kody źródłowe dwóch miejskich aplikacji partycypacyjnych: aplikacji do budżetu obywatelskiego oraz warszawskiej platformy konsultacji społecznych. 

 

Dzięki publikacji kodu, inne miasta mogą szybciej i taniej wdrażać podobne rozwiązania. Korzystając z gotowego kodu źródłowego, mogą go także we własnym zakresie modyfikować i dostosowywać do potrzeb lokalnych. 

 

Lubelski Rower Miejski

W dobie wciąż rosnących korków, w których wiele osób traci cenny czas, rozwiązaniem jest rower. Nie każdy chce kupować własny. wiele osób ma też problem z jego przechowywaniem. Rozwiązaniem są rowery publiczne, które można wypożyczać w celu przejazdu i odstawiać blisko punktu dojazdu. Kolejne miasta wprowadzają takie rozwiązania.

Lubelski Rower Miejski

MPK Lublin obsługuje system roweru miejskiego czwartej generacji. We wszystkich rowerach znajdują się komputery pokładowe typu Smart-Lock. Umożliwia to zwrot pojazdów na stacjach i w strefach zwrotu. Do dyspozycji jest 100 rowerów umieszczonych w 10 najpopularniejszych miejscach.

– Lubelski Rower Miejski to stały element infrastruktury miasta, z którego chętnie korzystają zarówno mieszkańcy, jak i turyści. Mamy świadomość, że to jedna z ważniejszych form mikromobilności, stanowiąca alternatywę dla indywidualnych podróży samochodem – mówi Artur Szymczyk, Zastępca Prezydent Miasta Lublin ds. Inwestycji i Rozwoju.

Dla mieszkańców 

Lubelski Rower Miejski jest zintegrowany z Kartą Miejską Lubika. Mieszkańcy mogą dzięki temu korzystać z systemu na preferencyjnych warunkach. Ale również przyjezdni mogą jeździć rowerami miejskimi, gdyż system wychodzi im naprzeciw. Zaprojektowany jest tak, by rejestracja, wypożyczenie i zwrot były możliwie najprostsze, co ma ułatwić przemieszczanie się nimi po mieście. Przekłada się to na duże zainteresowanie ofertą.

–  W minionym sezonie odnotowaliśmy duże zainteresowanie korzystaniem z tej formy podróży po mieście. Wpływ na to miało z pewnością zintegrowanie oferty z komunikacją miejską, co wyróżnia Lublin spośród polskich miast. Jesteśmy gotowi do kolejnego sezonu – zapewnia Artur Szymczyk.

Unia Europejska a IoT

Internet Rzeczy (IoT) umożliwia łączenia świata fizycznego z wirtualnym. To innowacyjne rozwiązania do tworzenia inteligentnego środowiska. Technologie IoT są dziś w czołówce cyfrowej transformacji gospodarki światowej. Dlatego Unia Europejska współpracuje z przemysłem, organizacjami i środowiskiem akademickim by zapewnić jak najlepsze możliwości dla rozwoju internetu rzeczy.

Do 2026 r. liczba zainstalowanych urządzeń IoT ma wynieść 49 mld., a 75 proc. europejskich organizacji już teraz planuje inwestować w internet rzeczy. Ma to obniżyć koszty komunikacji i magazynowania oraz zużycie energii podczas przetwarzania danych. Stosowanie uczenia maszynowego i sztucznej inteligencji pozwoli też bezpiecznie identyfikować wzorce danych, które wpływają na procesy wewnątrz firmy.

Zadaniem Komisji Europejskiej jest przyjęcie zestawu działań politycznych, które będą wspierać korzystanie z IoT i uwolnić jego pełen potencjał w Europie.

Programy dofinansowania

W ramach programu „Horyzont Europa” komisja finansuje projekty IoT i inne działania w ramach klastra „Cyfrowe, Przemysłowe i Przestrzeni Kosmicznej”.  Wskazuje przy tym jako jeden z celów: “Od chmury do krawędzi do internetu rzeczy”. Na związane z tym działania w latach 2021-2022 unia przeznaczyła 100 mln euro. Wdrożenia tych rozwiązań będą trwały  do 2025 r.

W tym roku są jeszcze przyjmowane wnioski skoncentrowane na badaniach naukowych i innowacjach w kontinuum obliczeń kognitywnych, a także na pilotowaniu powstających platform IoT. Projekty te mają na celu umożliwienie wykorzystania internetu rzeczy i technologii brzegowych w wielu sektorach. Wzmocni to współpracę w przemyśle poprzez otwarte platformy, co ma poprowadzić Europe w stronę wiodącej pozycji w “ekosystemie brzegowym”.

Komisja Europejska będzie też wspierać współpracę z Narodową Fundacją Nauki Stanów Zjednoczonych. Ponadto mali i średni przedsiębiorcy mogą znaleźć projekty badawcze i innowacyjne rozwiązania na europejskim portalu Cloud-Edge-IoT. Promowana jest tam współpraca między szeroką gamą projektów badawczych, deweloperami i dostawcami, użytkownikami biznesowymi i potencjalnymi podmiotami wdrażającymi.

IoT w gospodarce

W polityce  Komisji Europejskiej dotyczącej internetu rzeczy pojawia się wiele sektorów gospodarki. Promowane jest wykorzystanie nowych technologii w celu pobudzenia cyfrowej i ekologicznej transformacji społeczeństwa.

IoT i technologie cyfrowe są kluczowymi czynnikami, które pozwalają na transformację cyfrową. Aby to osiągnąć Dyrekcja Generalna ds. Sieci Komunikacyjnych, Treści i Technologii (DG CONNECT) tworzy działania we współpracy z innymi dyrekcjami generalnymi. Efektem tego są różne projekty cyfrowe w ramach klastrów „Klimat, energia i mobilność” oraz„Żywność, biogospodarka, zasoby naturalne, rolnictwo i środowisko” programu „Horyzont Europa”.

Regulacje

Dyrekcja Generalna ds. Mobilności i Dyrekcja Generalna ds. Transportu pracują jednocześnie nad połączeniem międzyeuropejskiej strategii  w zakresie danych oraz strategii na rzecz zrównoważonej i inteligentnej mobilności. Główny nacisk kładzie się tu na wdrożenie wspólnej europejskiej przestrzeni danych.

Dyrekcja Generalna ds. Energii (DG ENER) wraz DG CONNECT przygotowują natomiast wdrożenie planu działania na rzecz cyfryzacji energii. Przyspieszyć ma to cyfrową i zrównoważoną transformację systemu energetycznego Unii Europejskiej. 

Na koniec należy wspomnieć o współpracy Dyrekcji Generalnej ds. Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich (DG AGRI) i DG CONNECT, która ma prowadzić do opracowania wspólnej europejskiej przestrzeni danych dla rolnictwa. Zapewni to cyfrową transformację europejskiego przemysłu rolnego. Obecnie działania w tym zakresie współfinansowane są przez program „Horyzont Europa”. Wsparcie wdrożenia dalszych działań odbędzie się w ramach programu „Cyfrowa Europa”.