Rewolucja technologiczna w zakresie internetu rzeczy nie zwalnia tempa. Jesteśmy świadkami kolejnych etapów jej ewolucji. Obecność urządzeń IoT w naszych domach, miejscach pracy i przestrzeni publicznej staje się zauważalna. Przemysł, transport, urbanistyka, zdrowie – to tylko niektóre obszary, które przeżywają gruntowną transformację dzięki rosnącemu wpływowi IoT.
IIoT (ang. Industrial Internet of Things) stanowi istotny składnik przemysłu 4.0, który gwarantuje przedsiębiorstwom bezprecedensową kontrolę nad produkcją, a także znacznie bardziej zaawansowane możliwości zarządzania infrastrukturą. Takie możliwości stają się rzeczywistością dzięki wykorzystaniu sieci sensorów i inteligentnych maszyn, które monitorują i analizują procesy przemysłowe w czasie rzeczywistym. Efekt? Większa wydajność, niższe koszty i lepsza kontrola nad ryzykiem awarii.
Autonomiczne pojazdy
Autonomiczne pojazdy – od samochodów, przez drony, aż po statki – stają się coraz bardziej zintegrowane z technologiami IoT. Dzięki sensorom i systemom komunikacji IoT, pojazdy poruszają się autonomicznie, a także mogą przekazywać i odbierać informacje wysyłane przez inteligentne urządzenia wchodzące w skład infrastruktury drogowej. Co więcej, połączenie IoT z zaawansowanymi technologiami sztucznej inteligencji umożliwia tworzenie pojazdów, które uczą się i dostosowują do dynamicznie zmieniających się warunków drogowych.
Inteligentne miasta
Dzięki IoT możliwe jest monitorowanie i zarządzanie takimi systemami, jak oświetlenie, transport publiczny, bezpieczeństwo oraz zarządzanie odpadami. Przyczynia się to do poprawy jakości życia mieszkańców miast. Do zalet należy zaliczyć też zwiększenie efektywności zarządzania infrastrukturą miejską oraz możliwość promowania zrównoważonego rozwoju.
Zdrowie cyfrowe
Technologie IoT są wykorzystywane do monitorowania stanu zdrowia pacjentów w czasie rzeczywistym, umożliwiając lekarzom dostęp do danych zdrowotnych na żądanie, co pomaga w dostosowywaniu leczenia do indywidualnych potrzeb. Taki podejście, nazywane medycyną precyzyjną, jest możliwe dzięki połączeniu technologii IoT z zaawansowaną analizą danych i sztuczną inteligencją.
Zagrożenia
Internet rzeczy składa się z urządzeń podłączonych do sieci, które komunikują się ze środowiskiem fizycznym za pomocą sensorów. Ich głównym celem jest gromadzenie, przetwarzanie i przesyłanie danych, co pozwala na dostarczanie wielu inteligentnych funkcji. Mimo wielu korzyści, jakie niesie za sobą ta technologia, z badań wynika, że urządzenia IoT mogą posiadać wiele niezidentyfikowanych podatności.
Do najczęściej spotykanych zagrożeń bezpieczeństwa IoT można zaliczyć słabe uwierzytelnianie, niezabezpieczoną sieć, rozproszony system zarządzania bezpieczeństwem oraz wrażliwe środowisko przechowywania danych. W rezultacie, urządzenia te stają się łatwym celem dla malware, ataków typu man in the middle oraz DDoS.
Dane przechowywane i przetwarzane w chmurze są szczególnie narażone na ryzyko. Nie ma wątpliwości, że urządzenia IoT gromadzą ogromne ilości danych, które, jeżeli zostaną ujawnione, mogą służyć do różnych celów, takich jak naruszenie prywatności czy szantaż. Z tego powodu wybór dostawcy chmury i przestrzeganie standardów bezpieczeństwa jest niezwykle istotne.
Bezpieczeństwo jest najważniejsze
Rosnące znaczenie IoT w naszych domach, miejscach pracy, miastach i systemach opieki zdrowotnej, wymaga starannej analizy i debaty na temat zasad bezpieczeństwa, prywatności i etyki, które muszą towarzyszyć temu postępowi technologicznemu. Tylko poprzez zrozumienie i skuteczne zarządzanie tymi kwestiami, będziemy mogli w pełni skorzystać z potencjału, jaki niesie ze sobą internet rzeczy.
Prognozy wskazują, że do 2025 roku liczba podłączonych urządzeń inteligentnych na świecie osiągnie 74,4 mld, co stanowi trzykrotny wzrost w porównaniu do roku 2019, kiedy było ich 26,6 mld. Ten gwałtowny postęp otwiera wiele nowych możliwości, ale także zwiększa ryzyko cyberzagrożeń. Jak mówi prawo Hypponena: wszystko, co jest inteligentne, jest podatne na zagrożenia.
Równie ważne jest zapewnienie bezpieczeństwa sieci, które umożliwia komunikację urządzeń w obrębie IoT. Zwykle połączenia dla IoT są bezprzewodowe, a urządzenia łączą się bezpośrednio z centralnym hubem. Niezabezpieczona sieć może być wykorzystana do uzyskania dostępu do urządzenia i przeprowadzenia ataku na inne.
Bezpieczeństwo IoT w praktyce
Zabezpieczenie IoT wymaga skupienia na kilku kluczowych obszarach. Obejmują one fizyczne zabezpieczenie urządzeń, odpowiednią autoryzację i identyfikację, zabezpieczenie komunikacji między urządzeniami, bezpieczeństwo chmury oraz wdrożony system zarządzania bezpieczeństwem IoT.
Według Narodowego Instytutu Standaryzacji i Technologii (NIST), bezpieczeństwo IoT obejmuje sześć elementów:
- Identyfikacja – każde z urządzeń IoT powinno być zidentyfikowane.
- Konfiguracja urządzeń i oprogramowania przez uprawnione podmioty.
- Ochrona przechowywanych i przetwarzanych danych.
- Kontrola dostępu.
- Aktualizacja oprogramowania.
- Rejestrowanie zdarzeń cyberbezpieczeństwa w tym raportowanie ich przez uprawnione podmioty.
Powyższe wytyczne mogą posłużyć jako standard dla producentów urządzeń IoT, a jednocześnie jako wyznacznik dla konsumentów przy wyborze bezpiecznych komponentów sieci. Dodatkowe rekomendacje oferuje brytyjski departament ds. cyfryzacji, który stworzył praktyczne zalecenia dla producentów i konsumentów w zakresie bezpieczeństwa IoT.
Szczególną uwagę warto zwrócić na wspomniany wyżej sektor przemysłowy, w którym IoT ma ogromny potencjał, ale jednocześnie stanowi duże zagrożenie dla systemów ICS/SCADA. Bezpieczeństwo IoT w sektorze przemysłu jest niezwykle istotne, zwłaszcza w kontekście firm stanowiących infrastrukturę krytyczną. Wszelkie działania związane z implementacją IoT powinny uwzględniać aspekty bezpieczeństwa już na etapie projektowania, co pozwala na zbudowanie infrastruktury odpornej na ataki. Niestety, jak pokazują badania, firmy z sektorów usług kluczowych często zaniedbują te aspekty.
Podsumowanie
IoT jest nieodłącznym elementem rewolucji cyfrowej i stanowi ogromny potencjał, ale jednocześnie niesie ze sobą wyzwania w zakresie bezpieczeństwa. W związku z tym potrzebujemy większej świadomości zarówno producentów, jak i konsumentów na temat zagrożeń związanych z cyberbezpieczeństwem oraz konieczności tworzenia bezpiecznych urządzeń IoT. Bezpieczeństwo internetu rzeczy powinno być traktowane jako priorytet, biorąc pod uwagę coraz większą liczbę incydentów związanych z tą technologią. Prace nad standardami bezpieczeństwa IoT powinny być intensyfikowane, aby sprostać rosnącej złożoności zagrożeń.